Ένας γενικός κανόνας στην διπλωματία είναι η εφαρμογή σε ένα μέρος συμβιβαστικών λύσεων παρεμφερών με συμβιβαστικές λύσεις που έχουν δοκιμαστεί με "επιτυχία" σε αλλά μέρη.
Για να καταλάβουμε, δηλαδή, καλύτερα τι πρόκειται να συμβεί στην Κύπρο, αν το σχέδιο Ανάν εφαρμοστεί, πρέπει να δούμε τι έγινε σε κάποιο άλλο μέρος του κόσμου όπου εφαρμόστηκε κάτι παρεμφερές. Έτσι, πολιτικοί και πολιτικοί αναλυτές προσπαθούν να μας πείσουν ότι οι "πρόνοιες" του σχεδίου Ανάν για την Κύπρο ομοιάζουν με το βελγικό ή το ελβετικό μοντέλο. Δεν άκουσα όμως κανέναν πολιτικό ή πολιτικό αναλυτή να παραδέχεται ότι η "λύση" Ανάν είναι πρακτικά το μοντέλο της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, είτε γιατί απλά κάτι τέτοιο δεν ισχύει, είτε γιατί οι έλληνες πολιτικοί και πολιτικοί αναλυτές είναι πρωταθλητές στον αποπροσανατολισμό ή έστω ανίκανοι να κάνουν αυτονόητες συγκρίσεις και να ανακαλύψουν ομοιότητες.
Οι συγκρίσεις μεταξύ της Κύπρου του Ανάν και της Βοσνίας του Κλίντον είναι αρκετά αποκαλυπτικές για το τι μέλλει γενέσθαι στην Κύπρο...
Το Βοσνιακό λοιπόν "λύθηκε" με το πιστόλι στον κρόταφο των εμπλεκομένων μερών, σε ένα στρατόπεδο του Dayton των ΗΠΑ, με την δημιουργία δυο εθνικά "αμιγών" κρατικών οντοτήτων, δηλαδή της "Κροατομουσουλμανικής Ομοσπονδίας" και της "Σερβικής Δημοκρατίας", οι οποίες απαρτίζουν τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη. Παρόμοια, το σχέδιο Ανάν συγγράφηκε από τους αγγλοαμερικανούς που εκβιαστικά προσπαθούν να το εφαρμόσουν, ενόψει μάλιστα της ένταξης της Κύπρου στην ΕΕ, και προβλέπει την δημιουργία δυο εθνικά "αμιγών" κρατικών οντοτήτων, δηλαδή μιας ελληνοκυπριακής και μιας τουρκοκυπριακής κρατικής οντότητας, οι οποίες θα απαρτίζουν την Κύπρο.
Πριν γίνει η "επίλυση" του Βοσνιακού, οι σερβοβοσνιακές δυνάμεις κατείχαν υπερδιπλάσιο εδαφικό ποσοστό, του πληθυσμιακού ποσοστού τους (70% των εδαφών ήταν υπό σερβικό έλεγχο, ενώ πλη
θυσμιακά οι Σέρβοι δεν ξεπερνούσαν το 31%). Ομοίως, οι Τούρκοι κατέλαβαν υπερδιπλάσιο εδαφικό ποσοστό, του πληθυσμιακού ποσοστού των Τουρκοκύπριων (37% των εδαφών υπό τουρκικό έλεγχο, ενώ πληθυσμιακά οι Τουρκοκύπριοι δεν ξεπερνούν το 18%). Με τη διευθέτηση του εδαφικού της Βοσνίας στο Dayton, οι Σέρβοι πήραν ποσοστό εδαφών ενδιάμεσο μεταξύ του ποσοστού εδαφών που κατείχαν και του ποσοστού της εθνικής τους ομάδος, δηλαδή το 49% (σχεδόν το μέσο όρο του 70% και 31%). Ομοίως, με τη διευθέτηση του εδαφικού της Κύπρου σύμφωνα με το σχέδιο Ανάν, οι Τουρκοκύπριοι θα πάρουν ποσοστό εδαφών ενδιάμεσο μεταξύ του ποσοστού εδαφών που κατέχουν και του ποσοστού της εθνικής τους ομάδος, δηλαδή το 28.5% (σχεδόν το μέσο όρο του 37% και 18%). Και στις δυο περιπτώσεις, οι καταλήψεις των εδαφών και η εγκατάλειψη των εστιών από τους πρόσφυγες, αποτέλεσαν την αφετηρία για το σχεδιασμό της τελικής εδαφικής διευθέτησης.
Στη "λύση" της Βοσνίας, υπάρχουν αρκετοί θύλακες της κροατομουσουλμανικής ομοσπονδίας ανάμεσα στα σερβοβοσνιακά εδάφη, οι οποίοι ενώνονται με στενές γεωστρατηγικής σημασίας, ζώνες. Το ίδιο προβλέπει και η "λύση" της Κύπρου. Παρενθετικά, δείτε και πού είναι τώρα τα σύνορα του Αττίλα
Στη Βοσνία, η προεδρία μεταξύ των ηγετών των 3 πληθυσμών αλλάζει κάθε 8 μήνες. Δηλαδή, εναλλάσσεται μεταξύ ενός Σέρβου, ενός Κροάτη κι ενός Μουσουλμάνου. Αφού όμως, μουσουλμάνοι και κροάτες συνασπίστηκαν υπό τις ευλογίες των ΗΠΑ κατά τον πόλεμο της Βοσνίας, η κροατομουσουλμανική οντότητα έχει διπλάσιο χρόνο προεδρίας από τη Σερβική. Ομοίως, το σχέδιο Ανάν προτείνει εναλλασσόμενη προεδρία, στην οποία οι ελληνοκύπριοι θα έχουν διπλάσιο χρόνο προεδρίας από τους τουρκοκύπριους (ενώ όμως στην περίπτωση της Βοσνίας, οι σέρβοι αποτελούν το 1/3, οι τουρκοκύπριοι δεν αποτελούν ούτε το 1/5).
Υπάρχουν σημεία που υπάρχουν και ομοιότητες και διαφορές ανάμεσα στο σχέδιο του Dayton και αυτό του Ανάν:
Στη Βοσνία, υπάρχουν 2 βούλες, η Βουλή των Αντιπροσώπων (με 42 έδρες - 14 Σέρβοι, 14 Κροάτες, και 14 Μουσουλμάνοι) και η Βουλή των Λαών (με 15 έδρες - 5 Σέρβοι, 5 Κροάτες, 5 Μουσουλμάνοι). Ουσιαστικά έτσι, οι Σέρβοι αποτελούν την μειοψηφία αφού οι κροατομουσουλμάνοι κατέχουν έτσι τα 2/3. Αντίθετα, στο σχέδιο Ανάν που επίσης προβλέπει ʼνω και Κάτω Βουλή, στην μια μόνο οι Τουρκοκύπριοι θα έχουν ποσοστό εκπροσώπησης χαμηλότερο των Ελληνοκυπρίων. Έτσι το 82% και το 18% στην μια βουλή εξισώνονται!
Διαφορές ανάμεσα στα δυο σχέδια υπάρχουν:
Δεν προβλέπεται η επανένωση της πρωτεύουσας Λευκωσίας υπό απόλυτο ελληνοκυπριακό έλεγχο. Ειδικά, δεν υπάρχει καμία πρόνοια για το αεροδρόμιο της που τώρα βρίσκεται υπό τον έλεγχο του ΟΗΕ, οπότε δεν βλέπω να επιστρέφει στην ελληνοκυπριακή πλευρά. Αντίθετα, οι σερβοβόσνιοι υποχρεώθηκαν να εγκαταλείψουν το Σαράγιεβο και τα προάστια του, όπως επίσης και το αεροδρόμιο του.
Σκοπός αυτού του άρθρου είναι να ξεκινήσει ένας προβληματισμός για να βρούμε τις ομοιότητες των δυο σχεδίων, του ενός που εφαρμόστηκε και του αλλού που πανε να επιβάλλουν.
Copyright
© Δρ Ιωάννης Μιχαλόπουλος
28 Νοεμβρίου 2002
Το κείμενο προέρχεται από
τη διεύθυνση
http://www.asteras.aek.net.gr/Politics/Bosniopoihsh.htm
Αφιέρωμα στο Σχέδιο Ανάν του ηλεκτρονικού περιοδικού Αντίβαρο
